روی پوتین حساب نکنیم | روسیه به خاطر جنگ در اوکراین از تنش در منطقه خاورمیانه سود می‌برد

رویداد۲۴| امیرحسین جعفری: دیدار پوتین و پزشکیان اگرچه در جنجال‌های خبری این روز‌ها کمتر شنیده شد اما نمی‌توان از اهمیت آن نگفت. در شرایط فعلی ایران و روسیه در قفقاز، جنگ اوکراین و جنگ خاومیانه درگیر تضاد‌هایی هستند، درحالی‌که این تضاد‌ها می‌توانست به همراهی نیز منتهی شود. ایران متهم شده به روسیه در جنگ اوکراین کمک کرده است و اسرائیل هم از این مسأله بهره سیاسی خود را برده است. روس‌ها به خوبی می‌دانند که اسراییل می‌تواند در جبهه اوکراین نقش پررنگ‌تری بازی کند و به همین خاطر در تنش‌های چند روز اخیر خاورمیانه چندان بروز و ظهور جدی نداشته‌اند.

رابطه‌ای بر مدار گذشته

شعیب بهمن، کارشناس مسائل روسیه، معتقد است که رابطه ایران و روسیه با توجه به تضاد در قفقاز، جنگ خاورمیانه و اوکراین، آنقدر دچار تضاد نشده که به مرحله غیرقابل حل وارد شود. او می‌گوید: «روابط ایران و روسیه روال قدیمی خود را طی می‌کند. در این مسیر دو کشور نقاط مشترک برای همکاری دو جانبه منطقه دارند و دچار تضاد‌هایی نیز در منطقه هستند. در دیدار‌هایی که بین مقامات دو کشور انجام شد، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، جز محور‌های اصلی گفتگو بوده است. ایران و روسیه در آستانه امضای یک سند راهبردی و جامع برای همکاری‌های بلند‌مدت خودشان قرار دارند. در کنار آن موضوع توسعه مناسبات اقتصادی بخش مهمی از روابط ایران و روسیه است. ایران و روسیه در نهایت یک همسویی با یکدیگر دارند و در پرونده‌های مهم بین‌المللی، همراهی دارند. اختلافات ایران و روسیه نیز قابل حل است و آنقدر عمیق نشده که غیرقابل حل باشد.»

بیشتر بخوانید: دیدار در حیاط خلوت روسیه | چرا اولین دیدار مسعود پزشکیان و ولادیمیر پوتین مهم است؟

تنش خاورمیانه و جنگ اوکراین

او معتقد است که تداوم تنش در خاورمیانه، باعث افزایش تمرکز تسلیحاتی غرب بر اسراییل و کاهش شدت جنگ در اوکراین می‌شود. او می‌گوید: «ایران و روسیه هرکدام منافع متفاوتی در مسائل منطقه دارند. آنچه امروز در منطقه جریان دارد، برای ایران یک معنای دیگری دارد و برای روس‌ها معنی دیگری دارد. ایران به دنبال تقویت جریان مقاومت است و این مسیر را جز مهم‌ترین پرونده‌های سیاست خارجی خود می‌داند. روسیه چنین نسبتی با مسائل منطقه ندارد. روسیه در گذشته با همهٔ بازیگران منطقه از جمله اسراییل رابطه داشته است. امروزه با توجه به جنگ اوکراین، شاید درگیری و تنش در منطقه تا حدی برای روس‌ها فرصت حساب شود. با تداوم تنش در خاورمیانه، بخشی از کمک‌های تسلیحاتی غربی‌ها به اوکراین، به سوی اسراییل می‌آید. در عین متفاوت‌بودن منافع منطقه‌ای، فرصت‌های همکاری نیز میان ایران و روسیه وجود دارد.»

روی روسیه حساب نکنیم

کارشناس روابط روسیه معتقد است که ایران روی کمک روسیه در تنش با اسراییل حساب نکرده و نمی‌تواند هم حسابی باز کند. او می‌گوید: «ایران از روسیه درخواستی برای کمک در تنش‌های منطقه نکرده است. تعاملات نظامی میان دو کشور سابقه تاریخی دارد. اینکه ایران از روسیه کمک بخواهد، اصلاً با واقعیت همخوانی ندارد. اسراییل هم در جنگ اوکراین نقش روشنی دارد، اسراییلی‌ها بین روسیه و اوکراین، به سوی اوکراین رفته‌اند. همین مسأله باعث شد روس‌ها روی خوشی به اسراییل نشان ندهند و روابطشان تنش‌آمیز‌تر هم شود. اگرچه این تضاد‌ها باعث نمی‌شود روسیه به کمک ایران بیاید. نباید در رابطه ایران و روسیه دچار تصورات غیرواقعی شد. ایران چنین نگاهی به روسیه ندارد که در نبرد با اسراییل به کمک او بیاید. ایران راهبرد مشخصی برای پیشبرد اهداف منطقه‌ای خود دارد.»

روسیه واقعی کدام است؟

بهمن معتقد است که شکل دقیقی از رابطه ایران و روسیه وجود ندارد و باید انتظار از روسیه را با واقعیت همسان کرد. او می‌گوید: «در کشور ما درک درستی از روابط ایران و روسیه وجود ندارد. روابط ایران و روسیه در سطح یک همگرایی استراتژیک نیست. در برخی از پروژه‌ها، دو کشور همراهی دارند اما در تمامی پرونده‌ها این روابطه راهبردی وجود ندارد. سطح انتظارات از روسیه باید با واقعیت همخوانی داشته باشد. در ایران نگاه اشتباهی از اتحاد با روسیه شکل گرفته است. از طرفی هرگونه اختلاف نظر با روسیه را نیز اتفاقی جنجالی تلقی می‌کنند. انتظار‌ها از روسیه باید در سطح واقعیت‌ها باشد.»